http://www.irinnews.org/report.asp?ReportID=46151&SelectRegion=West_Africa&SelectCountry=SIERRA_LEONE adresindedir

SIERRA LEONE: Kız sünneti seçim kazandırıyor

 

©  IRIN Bir kız,  inisiasyon töreninde elinde bıçakla bekliyor

FREETOWN, 17 Mart 2005 (IRIN) - Başkanın karısı kocasına oy kazanmak için 1500 kızı sünnet ettirdiğinde, sıradan insanları ve hükümeti kadın cinsel sakatlamasının (KCS) kötü bir fikir olduğuna inandırmakta zorluk çekeceğinizi biliyorsunuz.

Ve şu anda "Sosyal Kalkınma, Cinsiyet ve Kadın İşleri"nden sorumlu bakan, kız sünneti hakkında konuşanları "ağızlarını dikmekle" tehdit edince, gerçekten yokuş yukarı bir mücadelenin içinde olduğunuzu anlıyorsunuz.

Ama bütün bunlar, Sierra Leone'li kadın bir jinekolog olan Olayinka Koso-Thomas'ı 30 yıldır aldığı tehditlere ve kliniğini basan kızgın ptotestoculara rağmen, uygulamaya karşı 30 yıldan fazla bir süredir mücadele etmekten alıkoyamadı.
 

Bu Batı Afrika ülkesinde sünnet, ergenlik çağındaki kızların klitorislerini kaba  yöntemlerle vücutlarından ayıran, güçlü ve bağımsız kadınlardan oluşan gizli toplulukların yaptıkları inisiasyon törenleri.

Sierra Leone'ye Nijerya'dan gelen Koso-Thomas,  bu tür "bundu" topluluklarında ve inisiasyon törenlerinde yanlış bir şey göremiyor, ama tıbbi zeminde, o ve onun gibi düşünen kadın hakları savunucuları sünnet törenlerinin daha az zalim ve daha az zararlı şeylerle değiştirilmesini talep ediyorlar.

"İnsanlar önceleri beni yanlış anladı. Onlara gidip konuştuğumda topluluklarına karşı olduğumu düşündüler. Ama bir doktor olarak insanları bu konuda uyarmam gerekiyordu, çünkü zararlarını, tüm komplikasyonlarını görüyordum."

""bundu" topluluğunun gerçek anlamı çok iyi, genç kızları kadınlığa doğru giden yolda eğitiyorlar; şarkı söylemesini, dans etmesini, yemek pişirmesini..... öğretiyorlar. Okula bile gitmeyen kızlar bitkisel ilaçları kullanmasını, başkalarına saygı duymayı öğreniyor "

”Kesmeyin!”

"Bütün söylediğim, -bu geleneğe devam edin, ama kesmeyin!-" diyor bu konuda kitap da yazan Sierra Leone'li jinekolog.

Koso-Thomas, Sierra Leone'nin 1991-2001'deki iç savaşında Gine'de mülteci iken tanıştığı, ve sünnetten sonra yaşadıkları komplikasyonları tartıştıkları bazı kadınlarla güçbirliği yaptı.

Aktivistlerden bazıları birleşerek Amazonian Initiative Movement (AIM) adında küçük bir sivil toplum örgütü kurdular.

AIM, sünnet eden bazı  ebeleri ve diğer kadınları alternatif iş olanakları sunarak sünnetten vazgeçirdiğini söylüyor.

AIMS koordinatörü Rugiatu Turay "İnsanların ellerinden bıçaklarını düşürmelerini istiyoruz" diyor. "Ana babalar ve kızların uygulama konusunda daha açık olmalarını, kurbanların konuşmalarını ve bu şekilde hükümet üzerinde etkili olmayı bekliyoruz."

< style="border: 0px solid ; width: 250px; height: 200px;" alt="sünnet" src="sunnet_dugunu/2005379.jpg" />

Sierra Leone'de yaşlı bir sünnetçi

Sierra Leone'de bu kadar popüler olan ve hükümet tarafından bir oy makinesi olarak görülen bu uygulamayı durdurmak zor.

Başkan Ahmad Tejan Kabbah'ın son karısının 1,500 kızın sünnetine sponsor olduğunu ve diğer politikacıların da neredeyse her yerleşim yerinde daha küçük kampanyalar düzenlediklerini belirten Koso-Thomas  şöyle soruyor :

" Parasını verdiklerin şeyin aleyhinde nasıl  kanun çıkartırlar ki? "

Sünnet  bir oy toplama aracı olarak görülüyor

Turay katılıyor. "Sierra Leone'deki politikacılar sünnet gibi konuların konuşulması gerektiğini düşünmüyorlar, çünkü bunu oy kazanmak için kullanabiliyorlar"

Gerçekten, 2002'deki seçimlerin tek adayı Zainab Bangura, seçimlerdeki başarısızlığını, kendisinin sünnete karşı olduğu şeklinde çıkarılan dedikodulara bağlıyor.

Şu anda yolsuzluğa karşı mücadele veren bir örgütü yöneten Bangura, bir çocukken olduğu sünnette neredeyse ölecek kadar kan kaybettiğini kabul ediyor, ama ne sünneti destekleyen gizli toplulukları, ne de buna karşı çıkanları destekliyor. 

Bangura'nın IRIN'e söylediklerine göre, sünnet olmamış bir kadının seçim kazanması mümkün değil, çünkü iç bölgelerden oy alamaz.

"Freetown veya Batı Bölgesi'nden bir kadın, eğer gizli topluluklardan birinin üyesi değil ise başarılı bir siyasetçi olamaz," diye anlatıyor Bangura;  "Topluluğa katılan bireyler onu desteklemek zorunda, bunun yerine çıkıp topluluğu eleştiremezler, yoksa büyük aile tarafından bir kenara itilirler"

Birleşmiş Milletler Çocuk Örgütü'nün (UNICEF) tahminlerine göre Sierra Leone'deki kadınların yüzde 90'ı sünnet edilmiş. Yalnızca Freetown'da oturan özgürleşmiş eski kölelerden oluşan Kriolar geleneğe karşı çıkıyorlar.

Diğer her yerde  sünnet olmamış kadınlar, evlenmeye veya toplumda herhangi bir önderlik görevi üstlenmeye yatkın olmayan "çocuklar" olarak görülüyorlar.

Herhangi bir kanun yok

Sierra Leone'nin 1988'de kadınlara karşı ayrımcılığı yasaklayan CEDAW anlaşmasını imzalamasına rağmen, hükümet tarafından kız sünnetini yasaklayan herhangi bir kanun geçirilmiş değil.

Sierra Leone

Aslında Cinsiyet ve Çocukları Koruma Bakanı  Shirley Yeama Gbujama, böyle bir kanunun öncelikleri olmadığını belirtiyor. "Ancak kadınlar isterlerse birşeyler yaparız"

Gbujama dokuz yıl önce dışişleri bakanı iken, iki gazetenin uygulamayı suçlayan yazılarına karşı, sünnete açıkça destek veren konuşmalar yapmıştı.

1996'daki sünnete karşı basın kampanyalarının arkasındaki gazetecilerden biri olan David Tambayoh, o sıralarda sünnetçilerin gösteriler yaparak Başkan Kabbah'a KCS'yi destekleyen bir dilekçe sunduklarını hatırlatıyor.

Bunun üzerine Gbujama "bundu aleyhinde konuşanların ağızlarını dikmekle tehdit etmiş", Kabbah ise gizli toplulukları desteklemiş ve "ben de geleneksel köklerden geliyorum" demiş.

Önemli bir Batılı destek kuruluşunun Freetown temsilcisi IRIN'e şöyle demeç veriyor "Biz yalnızca, hükümetlerle ortak bir şekilde onlar tarafından öne sürülen fikirler doğrultusunda çalışırız," ve ekliyor  "Bize heniz bu başlık altında herhangi bir öneri sunulmadı."

Ne var ki, gizli toplulukların bir zamanlar oynadıkları  rol olan, kızları kadınlığa hazırlama, ve hayat boyu topluluk içinde bir dayanışma ve arkadaşlık sağlama gibi işlevlerin, geçen yıllarda erozyona uğradığını gösteren kanıtlar var.

Koso-Thomas ve IRIN'in söyleşi yaptığı pek çok kadın, gizli toplulukların 'bundu bush' denen ayrı yapılarda verdikleri kadınlık eğitiminin önceleri yıllarca sürdüğünü, ve sünnetin bunun içinde sadece bir geçiş simgesi olduğunu, oysa şimdi eğitimin bir kaç güne indirilmesiyle, sünnetin kendisinin bir amaç haline geldiğini söylediler.

Kadınlar törenlerde şarkılar söylüyor, alkış tutuyor  ve dans ediyor

"Geçiş töreninin özü kayboldu, eskiden bir kaç yıl sürerken, şimdi bir kaç haftaya indi. " diyor Laurel Bangura, Sierra Leone'deki bir diğer STÖ olan Centre for Safe Motherhood'dan.
 

Sünnet oranı artıyor olabilir

Bu gelenekler her ne kadar zayıflıyor ise de, Zainab Bangura'ya göre kız sünneti ile simgeleştirilen geleneksek değerler, yaşamları en son savaş ile altüst olan yığınlar için önemli bir yer tutuyor.

"Sierra Leone modern toplumların çok gerisinde geleneksel bir yer," diye belirtiyor "Okuryazarlık oranı çok düşük, ve devlet çökmüş durumda. İnsanlar buna geleneksel değerlere dönerek cevap veriyor."

Bazılarına göre, on yıl süren iç çatışmalardan sonra hayat normale dönerken sünnet oranı artıyor olabilir.

"Savaş inisiasyona zarar verdi, bu normale dönüşü işaret ediyor," diye yorumluyor Sierra Leone hükümeti adına bir soyal araştırma yapan Paul Richards.

"Genç insanların inisiasyonu kaynak gerektiriyor -  savaş sırasında insanlar dağınıktı ve gerekli parayı bulamadılar." Ona göre pek çok topluluk şu anda bu açığı kapatıyor.

Her ne kadar Turay'a göre AIM 400 sünnetçiyi bıçaklarını bırakmaya ikna etmiş olsa da, bu sadece okyanusta bir damla gibiydi, ve köy yaşlılarının geleneği sürdürmek için hala ekonomik nedenleri vardı.

"Yaptığımız her sünnet için köy reisine 70,000 leones (US $25) öderiz" diyor Rothana köyünden bir sünnetçi olan  Nandewa Bangura.

Gelenek, sünnetçi kadınlara da gelir getiriyor. AIM'den Turay, değişimin ülke çapında, ancak hükümet sünnetin zararlı olduğuna karar verdiği zaman olabileceğine inanıyor.

"Hükümetten destek geldi" diyor  "istediği zaman değişim gerçekleşecek"